همه واقف باشیم...

مسئولان اجرایی کشور کماکان در خواب رمستانی به سر می برند و به جای تقویت مولّفه هایی همچون وقف در کشور، چشم خود را به میز مذاکره دوخته اند. متأسفانه دولت های متعدد در نظام اسلامی یکی پس از دیگری بیشترین اتکای اقتصادی کشور به منابع حاصل از فروش نفت را به خود اختصاص داده اند و غفلت از کارآیی اقتصادی بخش خصوصی و مالیاتی از جمله نقایصی است که از مهمترین تبعات و پیامدهای وابستگی شدید به نفت می باشد.

مهدی نجفی:

مقوله وقف به عنوان آموزه ای دینی و قرآنی است که بر مبنای انفاق، احسان، عمل صالح و ایثار ... بنا شده است و می توان وقف را  گامی بزرگ در جهت استقلال و رشد و توسعه اقتصادی مبتنی بر موازین اسلامی دانست که موجبات فقر زدائی را در جامعه فراهم خواهد نمود.

باید اذعان نمود بر خلاف دیگر مکاتب اقتصادی، آموزه های اسلام برنامه های متعدد را برای تأمین ابعاد معنوی و مادی انسان ها مطرح نموده است، که از جمله این راهکارها می توان به  وقف اشاره نمود  که این امر زمینه را برای ترمیم خلأهای اقتصادی، شکاف های اجتماعی، توانبخشی به ناتوانان و توزیعی مجدد از ثروت میان اقشار آسیب پذیر را فراهم نماید.

از سوی دیگر و با بررسی راهبردهای اقتصاد مقاومتی می توان دریافت تکیه بر مردم (مردم گرائی)، تقویت واحدهای اقتصادی متوسط و کوچک، ضرورت اتخاذ رویکرد اقتصاد دانش بنیان در کشور، کاهش وابستگی به نفت (فعالیت های اقتصادی درآمدزای جایگزین نفت)، تقویت فرهنگ جهادی در ایجاد ارزش افزوده تولید ثروت، بهره وری، کارآفرینی سرمایه گذاری، تداوم در امور مرتبط با فعالیت های اقتصادی، حرکت در راستای عدالت اجتماعی... از جمله راهبردهای مندرج در متن سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در امر اقتصاد مقاومتی است که به نظر می رسد با مقوله وقف آن هم با اهتمام مسئولان سازمان اوقاف و امور خیریه می توان به نتایجی فراوان دست یافت.

در تبیین کارآمدی امر وقف در تحقق اقتصاد مقاومتی می توان گفت؛ مقوله وقف به عنوان یک سرمایه مادی و معنوی همانند سرمایه های دیگر باعث تداوم، حیات فرد و جامعه می شود و از آنجا که مهمترین تفاوت وقف با صدقات موقت، پایدار بودن و ماندگار بودن آن است، این ویژگی های بی بدیل می تواند نقش به سزای وقف در احیاء اقتصاد کشور را نمایان سازد.

هم چنین به نظر می رسد در باب توسعه اقتصاد نظام اسلامی، نهاد وقف از جهت هویت، شناخت، معرفی و کارکرد، از ظرفیتی ویژه برخوردار است لذا این مسأله مهم و کلیدی به عنوان یکی از اساسی ترین مجری اجرای احکام و آموزه های اسلام نقش مهم و چندبعدی را در تحقق اقتصاد مقاومتی ایفا خواهد نمود.

به عنوان مثال مقوله وقف نقش کلیدی در کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی ایفا می کند به ویژه در حالی که توطئه های مخرّب نفتی و کاهش شدید قیمت نفت از سوی عربستان بحران اقتصادی کشور را تشدید نموده است، رهبر معظم انقلاب اخیراً در فرازی فرمودند: «در اقتصاد متکی به منابع زیرزمینی نخبگان جذب نمی‌شوند. وقتی ثروت خود را از زیر زمین خام‌فروشی کنیم، این اقتصاد مثل "بچه پولدار ملی" است که قدر پول را نمی‌داند... آن‌وقت سرنوشت کشور دست سیاست‌گذاران جهانی نفت است که ناگهان قیمت نفت را تنزل می‌دهند» .

لیکن با این اوصاف مسئولان اجرایی کشور کماکان در خواب رمستانی به سر می برند و به جای تقویت مولّفه هایی همچون وقف در کشور، چشم خود را به میز مذاکره دوخته اند. متأسفانه دولت های متعدد در نظام اسلامی یکی پس از دیگری بیشترین اتکای اقتصادی کشور به منابع حاصل از فروش نفت را به خود اختصاص داده اند و غفلت از کارآیی اقتصادی بخش خصوصی و مالیاتی از جمله نقایصی است که از مهمترین تبعات و پیامدهای وابستگی شدید به نفت می باشد.

این آسیب کلیدی در کشور در حالی است که تنها با افزایش درآمدها ناشی از رویکردهای جدید اقتصادی در  وقف و استفاده بهینه از دارایی های مختلف وقفی در اقتصاد کشور و آزادسازی ظرفیت های فراوان مناطق مختلف کشور از طریق سرمایه گذاری بخش خصوصی در موقوفات می توان در راستای کاهش هر چه بیشتر وابستگی به نفت، این میراث شوم به جای مانده از اقتصاد تک محصولی دوران منحوس پهلوی اقدام نمود.

هم چنین باید گفت نهادینه شدن فرهنگ وقف، از جمله مولفه‌های اقتصاد مقاومتی است که موجب مشارکت مردم در اقتصاد شده و حضور پررنگ مردم در مباحث اقتصادی جامعه را فراهم می‌کند، که اقداماتی همچون انتشار اوراق مشارکت به منظور احیاء و تاسیس پروژه های وقف و دیگر اقدامات از این قبیل نشان دهنده ظرفیت فراوان وقف در شکوفائی اقتصاد می باشد.

بدون شک نهادینه شدن فرهنگ وقف از باب « «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی‏ حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أسیراً»: (و هم بر دوستی (خدا) به فقیر و اسیر و طفل یتیم طعام می‌دهند)، بهبود معیشت مردم و نیز برطرف کردن نیازهای مادی و معنوی آحاد افراد جامعه به ویژه فقرا و مستمندان را مهیا خواهد ساخت، زیرا واقفان در راستای وقف اِطعام، کمک به درماندگان، ابن السبیل، بیماران، زندانیان، حتی تجهیز نوعروس بی‌بضاعت، مقروضان و ورشکستگان را منجر خواهند شد، که این امور  به نوبه خود ارتباطی مستقیم با راهبردهابی مانند «افزایش مشارکت پذیری مردم، حرکت در راستای عدالت اجتماعی، کارآفرینی،...» در تحقق اقتصاد مقاومتی دارند، لذا شایسته است دولتمردان و دیگر مسئولان کشور  با بهره گیری از فرصت های کلیدی در اقتصاد کشور همچون مقوله مترقّی وقف در راستای تبعیت از منویات رهبری برای تحقق واقعی و موثر اقتصاد مقاومتی گام بردارند.

نکته: با عرض پوزش از مخاطبین گرامی طی خطای انسانی صورت گرفته در سایت جم خبر یادداشت های استاد ارجمند حجت الاسلام مهدی نجفی اشتباها بنام نویسنده وبلاگ درج شده بود که اصلاح شد؛ ضمن عذرخواهی مجدد از مولف گرامی یادآور می شود نام نویسنده وبلاگ در همه پست های وبلاگ ثابت است و با نام نویسنده متون تفاوت دارد. خواهشمندیم عزیزانی که مطالب را در سایت خود درج می کنند به نام نویسنده مطلب دقت ویژه داشته باشند و در صورت درج نام نویسنده وبلاگ بجای نویسنده مطلب حتما اصلاح نمایند. با سپاس