مراکز علمی در کشور به ویژه دانشکده وزارت خارجه و اختصاصاً میز آمریکاشناسی در نهاد وزارت خارجه ایران به اذعان مسئول سابق آن میز(گروه مطالعاتی)، حتی یک برگ هم در موضوع آمریکا شناسی تولید نکرده است! از این رو رویکرد مذاکره محور و دمیدن بر طبل مذاکره و طرح شعار دیپلماسی لبخند بر مبنای بازی برد برد در دولت اعتدال بدون شناخت دقیق و راهبردی از خلأها و پاشنه های آشیل آمریکا چه معنایی می تواند داشته باشد؟

مهدی نجفی:

بیانات مهم و کلیدی مقام معظم رهبری در دیدار خانواده‌ شهدای هفتم تیر و جمعی از خانواده‌ معظم شهدای استان تهران و تأکید ایشان بر ضرورت شناخت ماهیت پلید دولت آمریکا بار دیگر نگاه راهبردی معظم له را برای رفع این نقیصه خطرناک در کشور بیش از پیش آشکار نمود.

بدیهی است عدم شناخت دقیق از تفکرات، سیاست ها و ماهیت واقعی قدرت های استکباری به ویژه شیطان بزرگ آمریکا در بسیاری از عرصه های علمی و دانشگاهی کشور به چشم می خورد زیرا ترجمه منابع اصلی جوامع غربی به ویژه ترجمه آثاری در موضوع چیستی ساختارهای فکری آمریکا و مبانی فکری غرب در مراکز علمی کشور، دچار ضعف ها و نابسامانی های فراوانی است که  وجود این نقیصه منجر به برداشت های سطحی و پارادوکسیکال برخی کارشناسان از ماهیت واقعی آمریکا شده است.

باید این پرسش مهم را مطرح نمود که به راستی چند درصد از کتاب های روز دنیا در موضوع آمریکا شناسی به فارسی ترجمه شده است؟ به راستی دستگاه دیپلماسی کشور که باید با شناخت دقیق از ماهیت قدرت های استکباری و شناخت ماهیت دیگر نقاط جهان در راستای دیپلماسی موثر و قوی حرکت کند، چه تدبیری برای آمریکا شناسی و غرب شناسی  اندیشیده است؟

در پاسخ به این ابهام می توان به بخشی از سخنان دکتر ابراهیم فیاض استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران استناد نمود که گفت:«چون مقیاسی از آمریکا در دست نداریم، پرداختن به آن معنادار نیست. در ایران یک عده عاشق آمریکا و یک عده از آن متنفر هستند به همین دلیل هیچ مطالعه‌ای در مورد آمریکا تاکنون صورت نگرفته است. سعید جلیلی سال ها پیش می ‌گفت در میز آمریکا حتی یک برگه مطالعه نداریم».[1]

با این اوصاف باید بیانات مقام معظم رهبری را در دیدار خانواده‌ شهدای هفتم تیر و جمعی از خانواده‌های شهدای استان تهران مورد توجه قرار داد که فرمودند: «این را همه بدانند: امروز کشور به شناخت دشمن [نیاز دارد]. دشمن را بشناسیم؛ دشمنان جهانی که خودشان را به‌ وسیله‌ انواع و اقسام اقلام آرایشیِ رسانه‌ای و تبلیغاتی بزک می کنند و در مقابل چشم قرار می دهند، بشناسیم؛ آمریکا را بشناسیم».[2]

با تأمل در این فراز از فرمایشات مقام معظم رهبری می توان دریافت؛ برخلاف دولت آمریکا که کرسی های متعدد در ایران شناسی دایر نموه است ، آمریکا شناسی در مراکز علمی و پژوهشی در کشور به عنوان یک ضرورت تاریخی مورد توجه قرار نگرفته است.

نظام اسلامی در مقوله دشمن شناسی و آمریکا شناسی و ارزیابی اهداف و سیاست های آمریکا در جهان و دیگر مولفه های موجود در ساختار معنایی آن غفلت نموده است. وجود این خلأ مهم در منافع استراتژیک و مبنایی نظام اسلامی در حالی است که ایران شناسی به عنوان یکی از مهمترین ضرورت های مطالعاتی مراکز تحقیقاتی و آموزشی دولت های غربی به ویژه آمریکا تبدیل شده است و این قدرت های استکباری برا ی پیشبرد اهداف خود حتی از توانمندی فکری ایرانیان نیز بهره می گیرند.

برخلاف برخی رویکردهای ترجمه ای مراکز علمی کشور که  تنها به ترجمه تک بعدی ایده های انتقادی چپ گرایانه در آمریکا  برای شناخت این قدرت استکباری بهره می گیرند، دولت آمریکا مستقلاً به بررسی و رصد دقیق مسائل ایران اقدام نموده است و برای دست یابی به رویای سیطره بر نظام اسلامی، حتی در برنامه های درسی و دانشگاه ها، کتابخانه ها و موسسات پژوهشی نیز موضوع ایران شناسی را تقویت نموده است. از این رو در برخی عرصه های سیاسی به ویژه در توافقات و بیانیه های سیاسی و در مذاکرات هسته ای می توان برخی نتایج مطالعات مستمر و گسترده مراکز تحقیقاتی آمریکا را در مسأله ایران شناسی مشاهده نمود.

متأسفانه مراکز علمی در کشور به ویژه دانشکده وزارت خارجه و اختصاصاً میز آمریکاشناسی  در نهاد وزارت خارجه ایران به اذعان مسئول سابق آن میز(گروه مطالعاتی)،  حتی یک برگ هم در موضوع آمریکا شناسی تولید نکرده است! از این رو رویکرد مذاکره محور و دمیدن بر طبل مذاکره و طرح شعار دیپلماسی لبخند بر مبنای بازی برد برد در دولت اعتدال بدون شناخت دقیق و راهبردی از خلأها و پاشنه های آشیل آمریکا چه معنایی می تواند داشته باشد؟ آیا می توان با جهل و عدم شناخت از قدرت های استکباری دور یک میز نشست و  اهداف و آرمان ها و مطالبات نظام اسلامی را به کرسی نشاند؟

بی شک ضعف از شناخت ساختارهای مختلف فکری آمریکا و دیگر قدرت های غربی توانمندی نظام اسلامی را در مواجهه موثر با سیاست ها و توطئه های سران کاخ سفید دچار انفعال و خمودی خواهد نمود که علائم این چالش در برخی رویکردهای دولت اعتدال در عرصه های سیاست خارجی مشهود و مبرهن است.

لذا وقت آن فرارسیده است تا همه نهادهای علمی و مراکز پژوهشی در کشور با تبعیت از منویات رهبر معظم انقلاب برای ایجاد نهضت ترجمه منابع اصلی و دسته اول غرب در راستای شناخت دقیق از ساحت های فکری و نظری جوامع غربی به ویژه نظام سیاسی آمریکا حرکت نمایند تا جهل و غفلت در مقوله دشمن شناسی به کمترین میزان ممکن رهنمون گردد و تقویت راهبردهای کلیدی نظام اسلامی در عرصه های جهانی به ویژه در استکبار ستیزی به نحو احسن اجرایی گردد.

----------------------

[1] سخنان دکتر فیاض در اولین همایش «آمریکا شناسی»،تالار شریعتی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران،28/8/1392

[2]06/04/1394

نکته: با عرض پوزش از مخاطبین گرامی طی خطای انسانی صورت گرفته در سایت جم خبر یادداشت های استاد ارجمند حجت الاسلام مهدی نجفی اشتباها بنام نویسنده وبلاگ درج شده بود که اصلاح شد؛ ضمن عذرخواهی مجدد از مولف گرامی یادآور می شود نام نویسنده وبلاگ در همه پست های وبلاگ ثابت است و با نام نویسنده متون تفاوت دارد. خواهشمندیم عزیزانی که مطالب را در سایت خود درج می کنند به نام نویسنده مطلب دقت ویژه داشته باشند و در صورت درج نام نویسنده وبلاگ بجای نویسنده مطلب حتما اصلاح نمایند. با سپاس